هیجاناتی که نزدیک به مرگ تجربه می کنیم:
ترس:
مردم اغلب از مردن می ترسند، اما یک نکته ی کوچک و کمک کننده وجود دارد، اینکه از چه قسمت هایی از مرگ می ترسند.
- آیا از اینکه تنها می میرند می ترسند؟
- آیا از اینکه باید با درد و رنج از دنیا بروند می ترسند؟
- آیا از اینکه وقتی مردن چیزی برای آن دنیا ندارن می ترسند؟
- ترسشون به خاطر این است که زندگیشان ترس و هدفی نداشته است؟
اینها دلائل رایج ترس از مرگ است. تلاش کنید پیدا کنید از چه چیز مرگ می ترسید. این می تواند در روبه رو شدن و مدیریت ترس از مرگ کمک کند. مثلاً اگر از تنهایی می ترسید این مساله را با دوستانتان و یا فامیل در میان بگذارید که کسی پیش شما باشد.
عصبانیت:
عصبانیت به سختی مشخص می شود. یک سری از افراد آمادگی مردن دارند. این کاملاً طبیعی است که پایان زندگیتان عصبانی باشید. این ناعادلانه است و شما حق دارید عصبانی شوید. این عصبانیت معمولاً به آنهایی که به ما نزدیک هستند و کسانی که بیشتر دوستشان داریم برخورد می کند.
احساس گناه و پشیمانی:
در چندین ماه گذشته، فرد ممکن درباره ی خیلی از مسائل احساس گناه داشته باشد. احساس پشیمانی می کنیم وقتی می فهمیم باید کاری را به گونه ای متفاوت انجام می دادیم. یا مسائلی وجود داشته که آرزو می کنیم کاش انجام نمی دادیم.
وقتی خودمون رودر خور چیزی یا کسی ندانیم احساس گناه داریم. اما واقعاً این احساس چه کمکی به افراد می کند؟
نگرانی بی پایان درباره چیزی احساس شما درباره آن و رابطتون را با اطرافیان خوب نمی کند. به شما زندگی طولانی نمی بخشد. فقط حال شما را بد می کند.
گاهی بهتر خودتان را از چنگال این احساس رها کنید. گذشته در اختیار شما نبوده اما الان در اختیار شما است. و کارهایی هست که الان می توانید انجام دهید.
- عذرخواهی از دیگران و خودتان
- ممکن است بخواهید وصیت نامه یا نامه ای به فردی که دوستش دارید بنویسید. یا برایشان پیام یا ویدئویی ضبط کنید. به آنها چیزهایی را بدهید که زمان هایی به یاد شما باشند.
- به کودکتان بگویید که وقتی شما مردید آنها با چه کسی صحبت کنند. آنها را تشویق کنید در برابر آسیب ها مقاوم باشند.
- بیشتر زمانتان را با فرزندانتان بگذرانید. رابطتون را با آنها قوی کنید.
این کاملاً طبیعی است که ماه های پایانی احساس غم داشته باشید. ممکن به خاطراز دست دادن برنامه ها و تصمیماتتان در زندگی یا از دست دادن خیلی چیزها در زندگیتان ناراحت باشید. مثلاً با قدرت پیاده روی کردن، لذت خوردن بعضی غذاها، ...و نیز خیلی از کمبودهای فیزیکی و هیجانی.
سعی کنید ارتباطات معنوی خود را قوی کنید. راجع به احساس خود با دوستی نزدیک، خانواده یا یک متخصص صحبت کنید.
اضطراب و افسردگی:
به کمک یک متخصص می توانید روی زمان حال تمرکز داشته باشید، به جای اینکه نگران آینده باشید.
معنای زندگی:
این موثر است که فرایند گذشته زندگیتان را بررسی کنید و ببینید هدفتان در زندگی چه بوده است.
- سهم شما در جهان چه بوده است؟
- چه کاری انجام می دادید که دنیا را برای خودتان بهتر کنید؟
- دنیا رو، بچه هاتون رو، فامیل و ... را چه جوری دوست داشتید؟
- چه چیزهایی بوده که شما فکر کردید خیلی مهم هستند؟
شما ممکن بخواهید بدانید چه جوری یک مراقبت راحت و ساده براشون فراهم کنید، چی بگید و چه کار کنید. ممکن است بخواهید بدانید چه جوری می شود مرگ راحتی را فراهم کرد؟
همه چیز بستگی به نظر مریض دارد. مثلاً ممکن است مادرتون بگه دوست داره موقع مرگ خونه باشد، در حالیکه پدرتان بگوید در بیمارستان راحت تر است.
عده ای می خواهند دور و برشان شلوغ باشد ولی عده ای می خواهند تنها باشند( البته اغلب هم فرد نمی تواند انتخاب کند).
افرادی که در حال مرگ هستند در 4 زمینه ی راحتی جسم، نیازهای روحی و هیجانی، مسائل معنوی و وظایف عملی نیاز به کمک دارند. البته که خانواده های آنها نیز نیاز به کمک دارند.
در اینجا راه هایی وجود دارد که می توانید به فردی که دارد می میرد کمک کنید. البته همیشه این لیست را با یک تیم مراقبت سلامت چک کنید تا متوجه شوید آیا این راه کار ها برای موقعیت شما مناسب است.
راحتی فیزیکی:
فرد در حال مرگ ممکن است از مشکلات مختلفی ناراحت باشد:
- درد - مشکلات تنفس - سوزش پوست
- مشکلات گوارش - خستگی - بالا بردن درجه بدن
درد:
دیدن مرگ فردی که دوستش داریم به اندازه کافی سخت است، اما فردی که درد هم دارد مرگ را سخت می کند. البته این به اون معنا نیست که همه اونهایی که مرگ رو تجربه می کنند درد هم دارن، اما راه هایی هست که می تواند به این مساله کمک کند. متخصصان براین باورند که برای مراقبت از فردی که در حال مرگ است باید روی کاهش درد تمرکز کرد.
درد روی خلق فرد هم تاثیر می گذارد و چه بسا بیمار به راحتی نمی تواند از افکار و احساساتش با شما صحبت کند. نسبت به دردهای دارویی که پزشکان تجویز می کنند نگران نباشید. اگر درد دارید حتما به پزشکتان بگویید چرا که شاید بتوان داروی شما را تغییر داد. اگر این مساله به شما کمک کرد برای مصرف داروهای آرام بخش و پذیرش درد با متخصص موسسه سنین تماس حاصل نمایید.
مشکلات تنفسی:
تنفس های کوتاه یا احساس اینکه تنفس به راحتی بالا نمی آید یک تجربه عادی در پایان زندگی است. نگرانی از تنفس بعدی می تواند مکالمه و ارتباطات فرد رو سخت کند. سعی کنید از رختخواب بلند شوید، پنجره ها را باز کنید. از مرطوب کننده ها استفاده کنید. گاهی مسکن ها در کاهش مشکل تنفس کمک کننده هستند.
افرادی که نزدیک مرگشان است ممکن است از بینی نفس بکشند. که به آن death rattle گفته می شود. علت آن افزایش خلط یا استراحت ماهیچه های تنفس است.
سوزش پوست:
مشکلات پوستی می تواند خیلی ناراحت کننده باشد. با افزایش سن پوست خشک و شکننده می شود. بنابراین مهم است که پوست مراقبت های خارجی دریافت کند. خشکی قسمت هایی از بدن مثل لب هاو چشم ها می تواند دلیل معمول ناراحتی نزدیک مرگ باشد. مرطوب کننده های لب می تواند تا حدودی جلوی این مساله را بگیرد.
اگر رختخواب فرد سفت باشد پوستش بی رنگ یا سیاه می شود به این مورد توجه کنید. به خصوص به پاشنه ها، باسن، کمر و پشت گردن. جابه جا کردن فرد به خصوص این دست و اون دست کردنش می تواند جلوی مشکلات پوستی را بگیرد. سعی کنید زیر پای مریض پد قرار دهید. به هر حال تمیز کردن پوست و مرطوب نگه داشتن آن می تواند کمک کننده باشد.
مشکلات گوارش:
حالت تهوع، استفراغ، کمبود اشتها، مشکل بلع به خصوص برای افراد با مشکلات مغزی مسائل رایجی در پایان زندگی است. علت ها و درمان ها برای این علائم متغییر، با پزشک و پرستار صحبت کنید. چرا که دارویی داریم که قادر است این حالت ها را کم کند یا از بین ببرد.
درجه حرارت حساس:
افرادی که نزدیک مرگشان است ممکن است قادر نباشند به شما بگویند که خیلی گرمشان است یا سردشان. بنابراین به علائم توجه کنید. برای مثال فردی که گرمش است مدام پتو را از روی خودش کنار می زند. اگر فردی قوز کرده یا به خود می پیچد ممکن است سردش باشد.
افرادی که نزدیک مرگشان است طبیعی است که احساس خستگی کنند و یا انرژی کمی داشته باشند.
نیازهای روحی و هیجانی:
مراقبت های پایان زندگی اغلب شامل کمک به فرد در حال مرگ در مدیریت استرس های روحی و هیجانی است.
فردی که نزدیک شدن مرگش آگاه است ممکن است احساس افسردگی یا اضطراب کند. بنابراین درمان درد و رنج هیجانی مهم است. مثلاً ممکن است تشویق بیمار به صحبت کردن درباره ی احساساتش بتواند کمک کننده باشد. ممکن است نیاز داشته باشید با یک مشاور صحبت کنید. اگر فرد افسردگی یا اضطرابش شدید است به دارو درمانی نیاز است.
منبع : www.American Cancer Society
مترجم: زهرا دستغیب، کارشناس ارشد روانشناسی